Anadolu Rock Efsanesi ‘’Barıs Manço’’
(2 Ocak 1943 - 1 Şubat 1999)
II. Dünya Savaşı sırasında doğan ağabeyinin adını Savaş olarak adlandıran ailesi, savaşın sona ermesi anısına ona Barış adını verdi. Göbek adı, Sağlam Yusuf lakaplı merhum amcasını hatırlatmak amaçlı Tosun Yusuf olarak adlandırıldı.
Mehmet Barış Manço, sahne adıyla Barış Manço, müzisyen, şarkıcı, söz yazarı, oyuncu, yapımcı sıfatlarıyla karşımızda bulundu. Galatasaray Lisesi'nde okurken müzik kariyerine başlayan sanatçı, Anadolu rock müziğinin kurucuları arasında yer aldı.
En çok satan Türk sanatçılar arasında yer alan Manço aynı zamanda en çok ödül kazanan sanatçı ünvanı da aldı. Şarkılarının birçoğu İngilizce, Fransızca, Japonca, Yunanca, İtalyanca, Arapça ve Almanca dahil olmak üzere birçok farklı dile çevrildi. Manço, "7'den 77'ye" adlı televizyon programıyla dünyayı dolaştı ve birçok ülkeyi ziyaret etti.
Barış Manço, 2 Ocak 1943'te İstanbul'un Üsküdar ilçesinde Dünya'ya geldi, Adana doğumlu annesi Rikkat Uyanık Hanım, 1940'lı yılların başında ünlü bir şarkıcıydı.
1950'lerde Galatasaray Lisesi'nde okuduğu sırada, ilk grubu Kafadarlar'ı kurdu.
1962 ve 1963 yıllarında, bir sonraki grubu Harmoniler ile bazı Amerikan halk şarkılarının coverlarını ve Türk halk şarkılarının rock'n roll şeklinde yeniden düzenlemelerini kaydetti ve böylece Türk halk müziği ile rock müziğin bir sentezi olan Anadolu rock akımının başlangıcı oldu.
1963'te liseyi bitirip Avrupa'ya taşındı, Paris’e gitti. Yerel müzisyenler ile gruplar kurdu ve başta İngilizce ve Fransızca olmak üzere Türkçe olarak bazı 45'likler kaydetti. Daha sonra,
1964'te Belçika'nın Liège kentindeki Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisi'nde eğitimine devam etti.
1967'ye kadar Les Mistigris grubuyla Almanya, Belçika, Fransa ve Türkiye'ye turnelere çıktı. 1967'de talihsiz bir kaza geçiren sanatçı yara izini gizleme amacıyla karakteristik bıyığını uzatmaya başladı. Daha sonra Kaygısızlar Grubunu kuran sanatçı Mazhar Alanson ve Fuat Güner ile birlikte birkaç 45'lik kaydetti.
- 1962 Bilinen ilk 45'liği "Twistin Usa / The Jet" olan sanatçımız 1970 yılına kadar yaklaşık 15 adet 45'lik kaydetti.
- 1970 yılında ilk hit 45'liği "Dağlar Dağlar"ı çıkardı ve bu şarkı Türkiye'de 100.000'den fazla sattı ve Platin Plak Ödülü aldı. Bugün hala en popüler şarkılarından birisi olarak dinleniyor. Anadolu'nun bir başka etkili Türk Rock Grubu olan Moğollar ile birkaç 45'lik kaydettiler. Daha sonra Türkiye'ye dönen sanatçı Kaygısızlar ile kayıtlar yaptı.
- 1971'de ilk albümü, bugün hala yaygın olarak "Dağlar Dağlar" olarak anılan "Dünden Bugüne"yi yaptı.
- 1972 yılından ölümüne kadar kendisine eşlik edecek olan efsane Kurtalan Ekspres'i kurdu ve 45lik’lere devam etti.
- 1975 yılında birçok enstrümantal parçanın yer aldığı bir konsept albüm olan ilk derlenmemiş LP'si "2023"ü çıkardı. 1975 yılında "Baba bizi eversene" adlı filminde rol aldı. Bu kariyeri boyunca rol aldığı tek film olarak kaldı.
- 1976'da Uluslararası başarı elde etmek amacı ile adının tuhaf bir kopyası olan "Baris Mancho" adlı LP sini yayınladı. Albüm ona umduğu şöhreti getirmese de Romanya ve Fas'ta listelerin zirvesine yerleşti.
- 1977 aynı albüm Türkiye'de "Nick the Chopper" adıyla yayımlandı.
- 1977'den 1980'e kadar Türkiye'de, "Sakla samanı gelir zamanı" (1977), "Yeni bir gün" (1979) ve "20. Sanat Yılı Disko Manço"(1980) adlı eski 45'lik'lerin derlemelerinden oluşan üç albüm daha çıkardı.
- Bu albümlerin hepsi artık çok nadirdir. Ancak bu eserlerin çoğu daha sonraki "Ben bilirim" ve "Sarı Çizmeli Mehmet Ağa" albümlerinde kullanıldı.
- 1981'de Manço, Kurtalan Ekspres ile birlikte "Sözüm Meclisten Dışarı"yı çıkardı. Albümde "Alla beni pulla beni", "Arkadaşım eşek", "Gülpembe", "Hal hal" ve "Dönence" gibi birçok hit şarkı yer aldı. Albüm en popüler eserlerinden biri olmaya devam ediyor ve 1980'lerde Manço'nun popülaritesini artırdı. "Arkadaşım eşek" Başta bir çocuk şarkısı olarak tasarlanmamasına rağmen kısa sürede çocuklar arasında çok popüler oldu. Ahmet Güvenç'in Manço'nun anneannesi için bestelediği "Gülpembe" muhtemelen "Dağlar Dağlar"ın tek gerçek rakibi olmuştur.
- 1983 yılında "Estağfurullah Ne Haddimize" yayımlandı. Albümde "Halil İbrahim Sofrası" ve sanatçının ilk şarkısının yeni bir versiyonu olan "Kol Düğmeleri" ("Mango Seeds") hitleri yer aldı.
- 1985 yılında, "Gibi Gibi" ve "24 ayar Manço" yayınlandı. Bu Manço'nun sound'unda, grup odaklı rock tabanlı bir sesten oluşan eski eserlerin aksine, synthesizer ve davul makinelerinin yoğun kullanımıyla karakterize edilen bir değişimin başlangıcı oldu.
- İlerleyen yıllarda "Değmesin Yağlı Boya" (1986), "Sahibinden İhtiyaçtan" (1988) ve "Darısı Başınıza" (1989) albümlerini yayımlayan Manço, bu albümlerde hit şarkılara yer verdi ve yeni sound'unu ortaya koydu.
- 1988 yılında Manço'nun yönetmenliğini ve sunuculuğunu yaptığı "7'den 77'ye" adlı televizyon programı TRT 1'de yayınlanmaya başladı. Yayında olduğu sekiz yıl boyunca büyük bir başarı elde eden birleşik bir müzik, talk show ve belgesel programıydı. Manço, gösteri için 150'ye yakın ülkeyi gezdi. Gösterinin çocuklara yönelik bir bölümü olan "Adam Olacak Çocuk", Manço'nun genç izleyiciler arasındaki popülaritesini güçlendirdi.
- "Mega Manço" (1992) ve "Müsaadenizle Çocuklar" (1995) albümleri, 1992 tarihli çocuk hiti "Ayı"nın sınırlı başarısına rağmen, kariyerinin en zayıf teklifleri olarak kabul edildi.
- 1995'te Kurtalan Ekspres ile Japonya turnesine çıktı ve bu da tek canlı albümü olan "Live in Japan"ı (1996) ortaya çıkardı. O ülkede iki albüm çıkardı ve 1980'lerin hit şarkılarından ikisi olan "Domates, Biber, Patlıcan" ve "Nane Limon Kabuğu" şarkılarına atıfta bulunarak "sebzeler hakkında şarkılar yazan adam" olarak tanındı.
- 1 Şubat 1999'da Barış Manço, kısa süre önce tamamladığı son çalışması "Mançoloji" (1999), hit şarkılarının yeni kayıtlarının yanı sıra bitmemiş bir enstrümantal şarkı olan "40 yıl" adlı ikili albümü yayınlanmadan önce ani bir kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti.
Ani ölümü milyonlarca insanı yasa boğdu, on binlerce kişi cenazesine katıldı. İstanbul'da Kanlıca Mezarlığı'na defnedildi. Barış Manço, Türkiye'nin en etkili pop müzisyenlerinden biriydi. Kariyerinin başlarında, o ve farklı grupları, Geleneksel Türk Halk Müziğini hala Türk Pop Müziğinin temel özelliklerinden biri olan Rock etkileriyle birleştirerek Türk Rock hareketine önemli katkılarda bulundu.
1970'lerin Progresif Rock'ından etkilenerek Anadolu Rock akımına öncülük eden Manço, on yıl sonra elektronik enstrümanlarla yaptığı deneylerle 1990'lı yıllarda Türk Halk Müziğinine katkıda bulundu. Farklı temaları kapsayan ancak çoğunlukla "aşık" (gezgin halk şairleri) geleneğinin biraz modernize edilmiş bir versiyonunu içeren şarkı sözleri, çoğunlukla aşk şarkılarının hakim olduğu 1980'lerin pop müzik sahnesine marjinal kaldı.
- 2002 yılında, "Yüreğimdeki Barış Şarkıları" adı altında, arabesk, pop ve rock gibi çeşitli türlerden on beş popüler Türk sanatçının yer aldığı bir saygı albümü yayınlandı.
ve Yıl 2024, şu an satışta bulunan bu albümün yapımcısı Emre Müzik’e, sanatçının biyografi ve diskografisini yazma fırsatı veren kardeşim Hacer Mete Hanımefendi' ye ve emeği geçen mutfaktaki tüm ekibe teşekkürlerimi sunuyorum.
Bu güzel Picture Disk Uzunçaları hala almadıysanız
Kemal ÜNGÖR /Eylül 2024
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder